کاربرد کلمه تایپ و تایپوگرافی از اواسط قرن 15 میلادی در اروپا رایج شد. هنگامی که جان گوتنبرگ در آلمان برای اولین بار حروف متن را به طور جداگانه با سرب ریخته‌گری کرد و با کنار هم قرار دادن آن‌ها کلمات و پس از آن جملات را به وجود آورد. سپس او با ماشین چاپ دستی متنی را چاپ کرد که به این قطعات حروف مجزا «تایپ» گفتند. چینی‌ها و ژاپنی‌ها مدت‌ها قبل با ساخت حروف چوبی زبان خود به این تکنولوژی دست‌یافته بودند، ولی با ابداع گوتنبرگ بود که اصطلاح تایپ و تایپوگرافی رایج شد.
تایپوگرافی به‌طورکلی به معنی کار با تایپ و نوشته در یک کار گرافیک است، که خوشنویسی و دست‌نوشته هم گونه ایی از آن است.
تایپوگرافی یا هنر دیزاین کردن با تایپ، یک معضل ناپیدا و پنهان در گرافیک ما بوده و هست. این هنر، موردی در گرافیک ایران است که طی پنج نسل از گرافیست‌های ایرانی به دلیل دوران طفولیت گرافیک ایران به معنی واقعی موردتوجه قرار نگرفته و شناخته‌نشده باقی‌مانده است. پنج نسل هر یک به فراخور موقعیت زمانی خود سعی در حل‌وفصل مسئله تایپ داشته‌اند. هر یک راه‌حل‌هایی غریزی و موردی پیداکرده‌اند، ولی هیچ‌گاه بنیاد و اساس آن شناخته‌نشده، و یا اگر شناختی هم بوده، محدود و سطحی بوده است. در حال حاضر، کتاب تایپوگرافی به نگارش و تنظیم فرشید مثقالی با شناخت کافی در این حوزه سعی در ارائه محتوایی ساده و روان کرده است تا استانداردها و مسائل اصلی مربوط به کار با حروف را در اختیار علاقه‌مندان و متخصصان این حوزه قرار دهد.
این کتاب با رویکردی موضوع محور به ارائه مباحث کاربردی تایپوگرافی پرداخته است. فرشید مثقالی باسابقه دیرینه در این حوزه بیان میکند که تایپوگرافی حال حاضر ایران در بخش فرم، رشدی چشمگیر داشته است ولی در بخش‌هایی ازجمله فونت همچنان مهجور مانده است.
کتاب تایپوگرافی با مقایسه ایران با کشورهای دیگر به شناخت خواننده از نقاط ضعف و مشکلات فعالیت در حوزه تایپوگرافی ایران نیز کمک میکند. یکی از این نقاط ضعف این است که غربی‌ها در زبان خود چندین هزار فونت در اختیار دارند که می‌توانند برای هر معنایی چند فونت مناسب پیدا کنند، درصورتی‌که در زبان فارسی با تعداد محدودی فونت که اغلب مشابه‌اند و بر مبنای کاربرد دیزاین نشده‌اند روبه‌رو هستیم.
این کتاب قابل‌توجه و ارزشمند برای شفافیت بخشیدن و کمک به درک خواننده نسبت به مطالب و اصطلاحات تخصصی، نمونه‌هایی از آثار طراحان گرافیک ایران که نسبت به نمونه‌های موجود، آثار معقول‌تری هستند را با توضیحاتی کارشناسی و دقیق بیان کرده است.
طبعا کتابی که به تایپوگرافی می‌پردازد، به لحاظ دیزاین توجه خاصی را می‌طلبد. مثقالی که عهده‌دار طراحی گرافیک کتاب هم بوده، به‌خوبی توانسته بر مسائل پیچیده صفحه‌آرایی و حروف‌چینی کتاب فائق آید.
مطالعه این کتاب برای چه کسانی مفیدتر خواهد بود؟
- طراحان پوستر و بروشور
- طراحان وب‌سایت
- طراحان گرافیک و علاقه‌مندان به فتوشاپ و گرافیک
- متخصصان صفحه‌آرایی مطبوعات، نشریات و کتاب‌ها
- علاقه‌مندان به خطاطی و خوشنویسی
درباره انتشارات کتاب تایپوگرافی
«موسسه فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر» به شیوه‌ای مدرن و روزآمد به چاپ و تولید کتاب‌های هنری می‌پردازد. انتشار کتاب‌هایی که در نوع خود بی‌نظیرند؛ ازجمله کتاب تایپوگرافی با نگارش و تهیه و تنظیم فرشید مثقالی، توانسته توجه مخاطبان زیادی را به این موسسه فرهنگی پژوهشی جلب کند.
این انتشارات به‌طور تخصصی در حوزه هنر و علی‌الخصوص هنر مدرن ایران و جهان متمرکز است که عموما به انتشار کتاب‌هایی با گرایش نقاشی و گرافیک می‌پردازد و مجموعا تصویری از جریان‌های هنری را در پیش روی خواننده قرار داده است.
درباره فرشید مثقالی
فرشید مثقالی گرافیست و تصویرگری صاحب‌نام که در حوزه تصویرگری کتاب‌های کودک و نوجوان، گرافیک و انیمیشن جوایز ملی و بین‌المللی بسیاری ازجمله؛ جایزه «هانس کریستین اندرسون» و «سیب طلا» را کسب کرده است. وی دانش‌آموخته رشته نقاشی از دانشکده هنرهای زیبایی دانشگاه تهران است. مثقالی پس از بازگشت از آمریکا، چه در سخنرانی‌ها و چه در نوشته‌هایش به‌وفور به مسئله دیزاین و اطلاع‌رسانی، و خلا هایی که در گرافیک ایران وجود دارد پرداخته است. ازجمله نوشته‌های وی در این خصوص کتاب «دیزاین» و «تایپوگرافی» است که با همکاری موسسه فرهنگی و پژوهشی چاپ و نشر نظر منتشرشده است.
فرشید مثقالی
یکی از ویژگی‌های مثقالی که او را منحصربه‌فرد ساخته، استفاده و کنش آزاد در برابر توان فرهنگ غنی ایرانی است. به‌طوری‌که او بیشتر این فرهنگ و آرایه‌های آن را به‌عنوان دستمایه آثار خود برگزیده و در برگردان امروزی آن نیز تا حدود زیادی موفق بوده است.
